Właściciele czworonogów szukają alternatywnych metod karmienia swoich psów. Istnieje filozofia żywienia zakładająca, że dieta czworonogów powinna być maksymalnie zbliżona do diety ich dzikich przodków. W związku z tym dieta psa musi składać się głównie z surowego mięsa i kości. Powinna zawierać niewiele węglowodanów, być uzupełniana o wybrane składniki pokarmowe. Dieta ta potocznie określana jest jako BARF (z ang. Biologically Appropriate Raw Food – biologiczne odpowiednie surowe jedzenie lub Bones And Raw Food – kości i surowa żywność). Twórcą diety jest australijski lekarz weterynarii dr Ian Billinghurst. BARF to najbardziej optymalne dla zdrowia i kondycji psa żywienie surowymi, nieprzetworzonymi przemysłowo, naturalnymi produktami pochodzenia zwierzęcego (mięso, podroby, kości mięsne, ryby, jaja) w odpowiednich proporcjach, z ewentualnym dodatkiem surowych, wybranych warzyw i owoców – model żywienia odpowiadający naturalnej diecie psa. Najbardziej optymalne, ponieważ oznacza karmienie psa żywnością nieprzetworzoną i takimi produktami, które odpowiadają fizjologii tego gatunku.
Podstawowymi składnikami są: surowe kości z mięsem, np. skrzydełka, szyje czy korpusy drobiowe. Surowe drobne kości z drobiu mogą być podawane każdemu psu, niezależnie od wielkości i wieku, gdyż są miękkie i podatne na gryzienie. Musimy pamiętać jednak, że kości mogą powodować zaparcia. W sytuacjach grożących powstaniem zatwardzenia należy w porę zareagować zmianą diety.
Pozostałe komponenty diety BARF to:
- mięso i ryby (surowe),
- podroby,
- warzywa i owoce (właściwie wszystkie, poza cebulą, warzywami kapustnymi i winogronami) – po uprzednim rozdrobnieniu,
- oleje (np. rybi, rzepakowy, sojowy, z wiesiołka, lniany),
- jaja,
- przetwory mleczne (jogurt) oraz ziarna zbóż, orzechy, pestki, nasiona (rozdrobnione).
Dietę BARF należy uzupełnić o dodatki mineralne i witaminowe. Można również ją wzbogacić preparatami zawierającymi naturalne substancje czynne o charakterze funkcjonalnym.
BARF to alternatywna dieta dla współczesnego psa, najbardziej zbliżona do naturalnej. Priorytetowymi suplementami diety BARF są:
mączka ze skorupek jaj,
wapno z alg (lub inne źródło wapnia),
drożdże (doskonałe źródło witaminy B), algi (jod i sole mineralne), siemię lniane (kwasy omega), olej z łososia (kwasy omega), witamina C (np. w postaci owoców dzikiej róży). Dodatkiem do psiej diety może być też wiele innych komponentów: zioła, wyciągi, ekstrakty, probiotyki. Można modyfikować dietę, dostosowując do potrzeb danego psa nie tylko składniki podstawowe, ale i dodatki funkcjonalne.
Przejście na dietę BARF powinno odbywać się powoli i zajmować minimum tydzień. Na samym początku zaleca się zastosowanie kilkunastogodzinnej głodówki przed pierwszym posiłkiem, co zapewni odpowiedni apetyt u psa. Pierwszy posiłek powinien być stosunkowo niewielki. Pozwoli to zaobserwować, jak pies radzi sobie ze świeżym mięsem. W przypadku braku widocznych problemów należy kontynuować zastępowanie poprzedniej karmy nową surową dietą. Podczas całego procesu powinno się monitorować stan zdrowia psa, zwracając szczególną uwagę na wygląd stolców.
Jeśli chcemy wprowadzić psu dietę BARF, warto zrobić mu badania krwi obejmujące rozszerzoną morfologię, ALAT, poziom sodu, potasu, magnezu, wapnia, fosforu oraz żelaza. Wskazane jest także wykonanie podstawowego badania moczu. Wszystko po to, aby ocenić stan zdrowia psa przed zmianą diety i tym samym mieć odniesienie do tych danych w przyszłości.
Dorosły pies powinien otrzymywać około:
- 60% surowego mięsa plus kości,
- 10% podrobów,
- 20% warzyw i owoców,
- 10% dodatków.
Przykładowe składniki dziennej racji pokarmowej: dobrze zmielone kości kurczaka, wątroba wołowa, nerka wołowa, serce wołowe, mielone flaki wołowe, jajo, jogurt, seler, szpinak, marchew, jabłko, gruszka, pomarańcza, zmielone siemię lniane, suszone liście lucerny, suszone wodorosty, czosnek.
Przy przechodzeniu na dietę BARF na początku powinno się karmić czworonoga tylko składnikami podstawowymi, czyli mielonym mięsem i kośćmi z dodatkiem jogurtu lub innego probiotyku. Stopniowo należy włączać kolejne produkty.
Błędem popełnianym przez niedoświadczonych właścicieli psów to monodieta (jednostronna dieta), czyli np. podawanie pupilowi tylko jego ulubionego rodzaju mięsa. Inny błąd to karmienie psa jedynie rybami. Duże niebezpieczeństwo to także karmienie psa wyłącznie mięsem – może mieć to nieodwracalne skutki. Należy pamiętać, że dieta BARF to nie wyłącznie mięso!
Jeśli chcemy karmić swojego psa samodzielnie przygotowanymi posiłkami, pamiętajmy, żeby nie podawać mu wyłącznie mięsa mięśniowego – przy takiej diecie niedobory gwarantowane! Aby pies dostał wszystko, czego potrzebuje jego organizm do prawidłowego funkcjonowania, ilości wszystkich składników – roślinnych, podrobów, suplementów - muszą być dokładnie wykalkulowane.
Dieta BARF wzbudza wiele kontrowersji. Wynikają one przede wszystkim z tego, że:
- wiąże się z zagrożeniami biologicznymi, takimi jak zakażenia bakteryjne i inwazje pasożytnicze,
- zwiększa ryzyko zaparć,
- pokarm jest bilansowany nie dziennie, ale w dłuższym okresie czasu,
- istnieje kilka odmian tej diety, niektóre z nich wykluczają zupełnie nabiał i zboża, inne dopuszczają niewielki udział tych produktów.
Do przygotowania i przechowywania posiłków przyrządzonych wg diety BARF powinno się stosować osobne naczynia i bardzo restrykcyjnie przestrzegać zasad higieny.
Wadą żywienia wg diety BARF jest też fakt, że jest ona czasochłonna i pracochłonna.
Dieta BARF zdobyła grono sympatyków, jednak wielu lekarzy weterynarii i organizacji uznaje ją za dietę niepełnowartościową, która nie zapewnia psu wszystkich niezbędnych składników odżywczych, a przede wszystkim za zagrażającą zdrowiu zwierząt i ludzi (ze względu na ryzyko mikrobiologiczne). To dieta pełna kontrowersji. Mimo to, cały czas ma wielu zwolenników.
Organizacja WSAVA, która zrzesza lekarzy weterynarii na świecie, zajęła oficjalne stanowisko niezalecające stosowanie diety BARF, ze względu na ryzyko mikrobiologiczne i brak kompletności pokarmowej.
Podsumowując, pomimo wymienianych licznych zalet diety opartej na surowym mięsie, należy mieć na uwadze, że nie zostały one potwierdzone naukowo, w odróżnieniu od zagrożeń mikrobiologicznych oraz niekompletności takiego pokarmu. Podejmując decyzję dotyczącą sposobu żywienia czworonoga, warto dobrze przeanalizować za i przeciw, aby nie zaszkodzić ulubieńcowi.
Bibliografia:
- johndog.pl/blog/żywienie/barf
- zadowolonypies.pl/baza-wiedzy
- zooplu.pl/magazyn/psy/żywienie
- pies.pl/żywienie/dieta
- fajnyzwierzak.pl/porady/dieta-barf
